مدل‌‌‌سازی توزیع سرب با استفاده از ماشین‌های بردار پشتیبان در خاک سطحی زمین‌های حاشیه بزرگراه دزفول– هواز

بررسی توزیع غلظت فلزات سنگین، برای پایش آلودگی خاک و حفظ کیفیت آن امری ضروری است. در این پژوهش، تغییرات غلظت سرب در خاک سطحی زمین­های حاشیه بزرگراه دزفول-اهواز بررسی و ویژگی‌های خاک مؤثر بر آن تعیین شد. بدین منظور، نمونه­برداری خاک از عمق 0 تا 10سانتی­متر بر روی خط مجاور با محور بزرگراه با سه نمونه یکسان به فواصل 15، 40 و 100 متری از حاشیه جاده انجام شد (مجموعاً 135 نمونه). سپس در هر نمونه خاک، غلظت کل سرب، ماده آلی ، کربنات کلسیم معادل، اسیدیته، قابلیت هدایت الکتریکی (EC) و توزیع اندازه‌ای ذرات خاک (درصد رس، سیلت، شن‌ریز و خیلی‌ریز و درصد‌ کل ‌شن) اندازه­گیری گردید. مدل­سازی با استفاده از روش ماشین­های بردار پشتیبان (SVMs) و رگرسیون خطی چندمتغیره (MLR) انجام شد. برای بررسی کارایی مدل­ها نیز از برخی شاخص‌های آماری نظیر ضریب همبستگی (r)، ریشه میانگین مربعات خطا (RMSE) و شاخص کارایی مدل (MEF) بین مقادیر اندازه‌گیری شده و برآورد شده، استفاده گردید. بررسی نتایج حاصل از انتخاب متغیر به روش­ SVMs نمایان­گر آن بود که در فاصله  15‌ متری از جاده، پارامتر درصد کربنات کلسیم معادل، در فاصله 45[H1]  متری، درصد رس و در فاصله 45 تا 100 ­متری، pH و سپس میزان درصد شن بیشترین ضریب اهمیت را در جذب سطحی سرب داشتند. ضریب r و شاخص MEF برای برآورد سرب با استفاده از مدل SVM به‌ترتیب برابر 86/0 و 70/0 درصد بود، در حالی­که مقدار آن­ها برای مدل MLR برابر 62/0 و 38/0 درصد بود. بنابراین؛ بر اساس نتایج این پژوهش به نظر می­رسد بتوان از ماشین‌های بردار پشتیبان برای تعیین عوامل مؤثر بر دریافت سرب در خاک حاشیه جاده‌ها و مدل­سازی تغییرات غلظت آن در خاک استفاده نمود.  [H1]یا 40؟